Elektrik Dağıtım Sistemleri ve Trafo Yerleşimi

Elektrik dağıtım sistemlerinde transformatör merkezlerinin konumlandırılması, elektrik mühendisliğinin en kritik tasarım parametrelerinden biridir. Trafo merkezi yerleşiminde; yük merkezi hesaplamaları, gerilim düşümü analizi, kısa devre akımları ve sistem kayıpları gibi teknik parametreler belirleyici rol oynar. IEEE C57.12.00 standardı, dağıtım transformatörlerinin teknik gereklilikleri ve yerleşim kriterlerini tanımlar.

Optimal trafo yerleşimi için kullanılan matematiksel modeller, çok kriterli optimizasyon teknikleri içerir. Yük dağılımı, şebeke topolojisi ve coğrafi kısıtlar, optimizasyon algoritmasının temel girdilerini oluşturur. Monte Carlo simülasyonları ve genetik algoritmalar, optimal yerleşim noktasının belirlenmesinde kullanılan ileri analiz yöntemleridir.

Teknik Tasarım ve Sistem Gereksinimleri

Dağıtım transformatörü yerleşiminde, IEC 61936-1 standardı temel alınır. Bu standart, yüksek gerilim tesislerinin tasarım ve kurulum gereksinimlerini belirler. Trafo merkezinin fiziksel boyutları, havalandırma gereksinimleri, yangın güvenliği ve gürültü seviyeleri gibi teknik parametreler, yerleşim kararını etkileyen faktörlerdir.

Elektromanyetik alan yayılımı ve akustik analiz, yerleşim planlamasında dikkate alınması gereken önemli teknik konulardır. ICNIRP kılavuzları, elektromanyetik alan maruziyeti açısından güvenli mesafeleri belirler. Gürültü analizi ise ISO 3746 standardına göre gerçekleştirilir ve çevresel etki değerlendirmesinin önemli bir parçasını oluşturur.

Şebeke Analizi ve Sistem Planlaması

Trafo yerleşiminin şebeke performansına etkisi, güç akışı analizi ve kısa devre hesaplamaları ile değerlendirilir. DIgSILENT PowerFactory gibi ileri sistem analiz yazılımları kullanılarak, farklı yerleşim senaryolarının sistem güvenilirliği ve kayıplar üzerindeki etkileri incelenir. N-1 güvenlik kriteri ve dinamik stabilite analizleri, sistem planlamasının temel bileşenleridir.

Gerilim profili analizi ve harmonik yayılımı çalışmaları, trafo yerleşiminin güç kalitesi üzerindeki etkilerini değerlendirmek için kullanılır. IEEE 519 standardı, harmonik distorsiyon limitleri ve güç kalitesi kriterlerini belirler. Sistem empedansı ve rezonans frekansları, harmonik analiz çalışmalarında dikkate alınması gereken parametrelerdir.

Eskişehir Site Vakası Teknik Analizi

Eskişehir’deki site örneğinde, trafo yerleşimi teknik ve çevresel faktörler açısından detaylı şekilde incelenmiştir. Yapılan güç akışı analizleri, mevcut yerleşimin yük merkezi açısından optimal olmadığını göstermiştir. Alternatif yerleşim noktaları için gerçekleştirilen simülasyonlarda, sistem kayıpları ve gerilim profili açısından daha uygun konumlar tespit edilmiştir.

Elektromanyetik alan ölçümleri, mevcut yerleşimde alan şiddetinin ICNIRP limitlerinin altında olduğunu gösterse de, site sakinlerinin yaşam alanlarına yakınlık nedeniyle alternatif konumlar değerlendirilmiştir. Akustik analizler, özellikle gece saatlerinde trafo gürültüsünün çevresel gürültü yönetmeliği limitlerini zorladığını ortaya koymuştur.

Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Yerleşim Planlaması

Modern şehir planlamasında, trafo yerleşimi Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) teknolojileri kullanılarak optimize edilir. GIS tabanlı analiz araçları, teknik gereklilikler ile kentsel planlama kısıtlarını entegre ederek optimal yerleşim noktalarının belirlenmesine olanak sağlar. 3D modelleme ve görselleştirme teknikleri, farklı yerleşim senaryolarının değerlendirilmesinde kullanılır.

Yük yoğunluğu haritaları ve nüfus projeksiyon analizleri, gelecekteki enerji talebinin tahmin edilmesinde ve trafo yerleşiminin uzun vadeli planlamasında kullanılır. Mekansal analiz teknikleri, çevresel etkilerin ve sosyal faktörlerin değerlendirilmesine olanak sağlar.

Yapı ve İmar Mevzuatı

Trafo yerleşiminde, 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde belirlenen yapılaşma koşulları dikkate alınmalıdır. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, teknik altyapı tesislerinin yerleşimine ilişkin kriterleri belirler. TEDAŞ’ın teknik şartnameleri ve yerleşim kriterleri, trafo binalarının tasarım ve konumlandırma esaslarını tanımlar.

Kentsel dönüşüm projeleri ve imar planı değişiklikleri, trafo yerleşimini etkileyen önemli faktörlerdir. Koruma alanları, yeşil alanlar ve sosyal donatı alanları gibi planlamaya ilişkin kısıtlar, yerleşim kararında dikkate alınmalıdır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi

Trafo merkezlerinin çevresel etkileri, ÇED Yönetmeliği çerçevesinde değerlendirilir. Elektromanyetik alan ölçümleri, gürültü analizleri ve peyzaj değerlendirmesi, çevresel etki çalışmalarının temel bileşenleridir. ISO 14001 standardı, çevresel yönetim sistemi gerekliliklerini tanımlar.

Yağlı tip transformatörlerde, toprak ve yeraltı suyu kirliliği riski özel olarak değerlendirilmelidir. Yağ toplama havuzu tasarımı ve sızıntı önleme sistemleri, çevresel güvenlik açısından kritik öneme sahiptir. Kuru tip transformatörlerin kullanımı, çevresel riskleri minimize etmek için bir alternatif oluşturur.

Risk Analizi ve Güvenlik Değerlendirmesi

Trafo merkezi yerleşiminde risk analizi, IEC 31010 standardına uygun olarak gerçekleştirilir. FMEA (Failure Mode and Effects Analysis) ve FTA (Fault Tree Analysis) gibi sistematik risk değerlendirme yöntemleri kullanılır. Yangın riski, elektrik çarpması riski ve çevresel riskler detaylı olarak analiz edilir.

Acil durum senaryoları ve müdahale planları, risk yönetiminin önemli bileşenleridir. İtfaiye erişimi, tahliye yolları ve güvenlik mesafeleri, yerleşim planlamasında dikkate alınması gereken güvenlik faktörleridir.

Teknik Raporlama ve Bilirkişi İncelemesi

Trafo yeri itiraz davalarında bilirkişi raporları, hem teknik hem de hukuki açıdan kapsamlı bir değerlendirme içermelidir. Sistem analizi sonuçları, çevresel etki değerlendirmeleri ve risk analizleri, bilimsel metodoloji çerçevesinde raporlanmalıdır.

Simülasyon sonuçları, ölçüm raporları ve teknik hesaplamalar, uluslararası standartlara referansla belgelenmelidir. Alternatif yerleşim önerilerinin teknik ve ekonomik fizibilitesi detaylı olarak analiz edilmelidir.

Teknolojik Gelişmeler

Akıllı şebeke teknolojileri ve dijital dönüşüm, trafo merkezi tasarımı ve yerleşim planlamasına yeni boyutlar kazandırmaktadır. IoT sensörleri ve gerçek zamanlı izleme sistemleri, trafo merkezlerinin performans optimizasyonuna ve prediktif bakım uygulamalarına olanak sağlar.

Aklınıza takılan konular ile ilgili iletişim numaralarından mail adresinden bize ulaşarak bilgi alabilirsiniz.

Mühendislik alanlarında uzman ekibimizle danışmanlık, raporlama hizmeti verilmektedir.